Παρέμβαση Ανοιχτής Συνέλευσης στα Γιάννενα ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων

Το ζήτημα της ενέργειας αποτελεί πιο κεντρικό θέμα από ποτέ παγκοσμίως, καθώς η ανησυχία για την καταστροφή του περιβάλλοντος αυξάνεται. Οι πρόσφατες οικολογικές καταστροφές με τις πυρκαγιές στον Αμαζόνιο, την Καλιφόρνια, τη Σιβηρία και την Αυστραλία φέρνουν πλέον στο προσκήνιο την κατεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Παρότι τα τελευταία γεγονότα ξεσήκωσαν ένα μέρος του πληθυσμού της Δύσης σε οικολογικές πορείες και διαδηλώσεις  ενάντια στην κρατική-ιδιωτική διαχείριση που έχει ως αποτέλεσμα τη λεηλασία της φύσης, οι αντιδράσεις της κοινωνίας είναι κατακερματισμένες και ανεπαρκείς.

Από τη μία, οι πληθυσμοί του παγκόσμιου Νότου που υποφέρουν πρώτοι από τις καταστρεπτικές πολιτικές της καπιταλιστικής ανάπτυξης δεν έχουν λόγο στους διακρατικούς και υπερεθνικούς σχεδιασμούς που υπηρετούν το δόγμα της ανάπτυξης. Από την άλλη η μάχη για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου δόγματος προκαλεί πίεση και καταστολή και εντός των κοινωνικών συνόλων. Επιπλέον, η νεοφιλελεύθερη επίθεση σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης ζωής, στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον είναι πολυμέτωπη και εμπεριέχει τον κίνδυνο της αφομοίωσης.

Καθώς οι κρατικές και επιχειρηματικές πολιτικές προσαρμόζονται υιοθετώντας συνθήματα όπως ‘πράσινη ανάπτυξη’ για να εισέλθουν στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών, αυτό που φέρνουν είναι το ίδιο μοντέλο λειτουργίας: έργα μεγάλης, βιομηχανικής κλίμακας με κεντρικό έλεγχο δίχως καμία συμμετοχή της κοινωνίας στον σχεδιασμό και την εκτέλεσή τους. Ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των ενεργειακών πολιτικών σε κεντρικό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο αντιθέτως προβλέπουν την καταστολή και τον αποκλεισμό των κοινωνιών.

Μα και αυτός ο σχεδιασμός δεν είναι ούτε ομοιογενής ούτε ορθολογικός. Δεν αφορά την ποιότητα και τον τύπο της ενέργειας, μα τον έλεγχο της αγοράς και της ζήτησης της ενέργειας, τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών, κόμβων και δικτύων. Έναν έλεγχο πολιτικό και οικονομικό πάνω στη ζωή τόσο των κοινωνιών του τόπου παραγωγής της ενέργειας, οι οποίες βίαια καλούνται να αναπροσαρμόσουν την οικονομική και κοινωνική τους ζωή σύμφωνα με τις ανάγκες των ανάδοχων εταιρειών, όσο και των κοινωνιών που θα καταναλώσουν την ενέργεια, των οποίων οι ενεργειακές ανάγκες προσαρμόζονται άνωθεν ανάλογα με τη διάθεση της αγοράς. 

Ο ανταγωνισμός για την απόκτηση και επιβολή αυτού του ελέγχου γίνεται στα ανώτερα διακρατικά πεδία διπλωματίας και πολιτικής απόφασης, όπου όχι μόνο τα συμφέροντα της κοινωνίας, αλλά και τα συμφέροντα των μικρότερων κρατών υποτάσσονται σε γεωπολιτικούς συσχετισμούς μεγάλων διακρατικών και υπερεθνικών οργανισμών. Έτσι, στην ΝΑ Μεσόγειο βλέπουμε τη διπλωματία και τη στρατηγική να χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν τα επιχειρηματικά συμφέροντα που διαπλέκονται με τα κρατικά συμφέροντα στην επίδειξη δύναμης και την απόπειρα απόκτησης της επιρροής.

Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα η κοινωνική συνειδητοποίηση αυτών των ζητημάτων βρίσκεται πολύ χαμηλά. Παρότι οι αντιδράσεις και τα κινήματα που εμφανίζονται τοπικά τα τελευταία χρόνια γύρω από τα ζητήματα της ενέργειας αυξάνονται, η ανάγκη του συντονισμού των δυνάμεων, την οποία αντιλαμβάνεται η σημερινή συνέλευση, είναι επιτακτική. Το καταλαβαίνουμε όλοι.

Σαν Ανοιχτή Συνέλευση ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων αναζητήσαμε από την πρώτη στιγμή ευκαιρίες συντονισμού και επικοινωνίας με οικολογικά και κοινωνικά κινήματα που στοχεύουν τόσο στην ακύρωση επιμέρους σχεδιασμών όσο και στην ανάδειξη ενός νέου, αντι-αναπτυξιακού και αποκεντρωμένου προτάγματος για την ενέργεια, που θα βασίζεται στην άμεση δημοκρατία και το αίτημα της κοινωνικής διαχείρισης. Άμεση δημοκρατία όσον αφορά καταρχήν τη μορφή του κινήματος και έπειτα την ουσία της πρότασης της κοινωνικής διαχείρισης:

Προκρίνουμε τη δημιουργία ενός δικτύου από συνελεύσεις βάσης, ανοιχτές στον καθένα και δημόσια ανακοινωμένες προκειμένου οι δράσεις ενάντια στον ενεργειακό σχεδιασμό να παραμένουν δράσεις αχειραγώγητες και προσβάσιμες στον καθένα.

Γνωρίζουμε ότι ο μόνος τρόπος για να είναι αποτελεσματικά τέτοια κινήματα είναι να οργανώνονται με αμεσοδημοκρατικό τρόπο, όπου ο κάθε πολίτης μπορεί να συμμετέχει ισότιμα. Για τον παραπάνω λόγο, αποφασίσαμε να ανακοινώνουμε δημόσια τις συνελεύσεις μας, δημιουργώντας έναν ανοιχτό πόλο αντίστασης στη μεγαλύτερη πόλη κοντά στο κέντρο των εξορύξεων. Διαφωνούμε με τα κόμματα, με κάθε εκλογικό σχηματισμό που ζητεί να αντιπροσωπεύσει τα κινήματα, με τις ΜΚΟ, με τη λογική της ανάθεσης και επιλέγουμε εμείς οι ίδιοι να αποφασίζουμε τις θέσεις και την πρακτική μας. Ασκούμε κριτική στη λογική της ανάπτυξης και της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.

Γνωρίζουμε τον κίνδυνο που υπάρχει αν τα διάφορα κινήματα στραφούν το ένα εναντίον του άλλου και πέσουμε στην παγίδα να επιλέξουμε ανάμεσα στις διάφορες μορφές επιχειρηματικότητας στον τομέα της ενέργειας που επιδοτούν οι κρατικοί και υπερκρατικοί σχεδιασμοί. Όλοι εξυπηρετούν το ίδιο μοντέλο κρατικού ελέγχου, ανάπτυξης της εκμετάλλευσης και μεγάλης κλίμακας με σκοπό το ιδιωτικό κέρδος. Γι’ αυτό θεωρούμε απαραίτητη την αλληλεγγύη και την επικοινωνία των επιμέρους κινημάτων.

Από την πρώτη μας συνέλευση προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία και τον ευρύτερο πληθυσμό της χώρας γύρω από την καταστροφή που φέρνουν οι εξορύξεις πετρελαίου. Δεν κρίνουμε σκόπιμο τώρα να σας κουράσουμε με ό,τι θεωρούμε ήδη δεδομένο και αυτονόητο, την οικολογική και κοινωνική καταστροφή που φέρνουν οι εξορύξεις. Το ιστορικό των ατυχημάτων αλλά και των ‘επιτυχημένων’ εξορύξεων αποτελεί ένδειξη του τρομερού κινδύνου. Οι διεθνείς συγκρούσεις και λεονταρισμοί που συνοδεύουν τη συμφωνία για τον EastMed αποδεικνύουν ότι όχι μόνο οι εξορύξεις μα ακόμη και τα δίκτυα μεταφοράς υδρογονανθράκων υλοποιούν πολιτικές ελέγχου, σημαίνουν καταστρεπτικές παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον και προκαλούν διεθνείς αναταράξεις και πολεμοχαρείς ανταγωνισμούς. Έχουμε καταφέρει αυτά τα χρόνια με ανοιχτές και οριζόντιες διαδικασίες να διοργανώσουμε δύο μεγάλες πορείες στα Γιάννενα, τις μεγαλύτερες τα τελευταία χρόνια στην πόλη και δεκάδες άλλες δράσεις, από παρεμβάσεις στο πεδίο μέχρι ομιλίες και συμμετοχές σε διαδηλώσεις άλλων πόλεων.

Κατά τη γνώμη μας τρία είναι τα στοιχεία που δείχνουν την κεντρικότητα των υδρογονανθράκων στον κεντρικό ενεργειακό σχεδιασμό:

1)  Η έκταση των εξορύξεων, που περιλαμβάνει ολόκληρο το Δυτικό τμήμα της χώρας από την Ηγουμενίτσα έως την Κρήτη και καθιστά το μέτωπο τεράστιο σε δύο πεδία, το χερσαίο και το θαλάσσιο, επηρεάζοντας άμεσα όλες τις πόλεις και τις κοινότητες που βρίσκονται εκεί. Ενώ η προηγούμενη εμπειρία συγκρούσεων ενάντια στον ενεργειακό σχεδιασμό είχε τοπικό χαρακτήρα και συγκεκριμένα μέτωπα, οι εξορύξεις υδρογονανθράκων δεν αφορούν μόνο ένα τόπο αλλά συνολικά τη χώρα.

2)  Η ένταση των εξορύξεων, που καταστρέφουν τόσο την περιοχή εξόρυξης όσο και τις γύρω περιοχές σε αδιευκρίνιστο εύρος καθώς μολύνουν ανεπανόρθωτα το υπέδαφος και τον υδάτινο ορίζοντα δίχως ελπίδες αποκατάστασης.

3)  Η ένταση της πολιτικής καταστολής που τις συνοδεύουν στο εσωτερικό, όπου το κράτος ενισχύει με κάθε τρόπο (ρητορικά, πολιτικά, νομικά και κατασταλτικά)τις εταιρείες απέναντι σε κάθε αντίσταση  και η ένταση της πολεμικής και εθνικιστικής ρητορικής που τις συνοδεύουν στο εξωτερικό κράτος βρίσκεται να υπηρετεί τα συμφέροντα των εταιρειών που εκπροσωπούν ισχυρότερους συνασπισμούς εξουσιών.

Όλα αυτά μας πείθουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία συνολική επίθεση τόσο στην κοινωνία όσο και στο περιβάλλον που θα εντείνεται όσο ο σχεδιασμός προχωρά στα στάδια υλοποίησης. Η αλληλεγγύη των κινημάτων είναι απαραίτητη για να αντισταθούμε και η επικοινωνία των κινημάτων είναι απαραίτητη για να διαμορφώσουμε μια άλλη πρόταση για την ενέργεια.

Αυτή τη συγκυρία της έκθεσης/ανάδειξης του οικολογικού ζητήματος πρέπει να εκμεταλλευτούμε και εμείς και να εκθέσουμε το πρόβλημα συνολικά και όχι μόνο του το κάθε κίνημα μονομερώς.

Στην Ελλάδα έχουμε την ανακίνηση του ζητήματος του Αχελώου με τις εξαγγελίες Μητσοτάκη, τα αιολικά στα Άγραφα και στην Κρήτη,  τις εξορύξεις στο 1/3 της χώρας. Στην Ήπειρο οι πρώτες έρευνες έχουν ολοκληρωθεί. Οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένονται το 2021. Ενώ στο όρος Κασιδιάρης ήδη οι εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών έχουν ξεγυμνώσει το τοπίο.

Αρνούμαστε συνολικά το μύθο της ανάπτυξης και τη λογική της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και θεωρούμε πως οι αγώνες για την ενέργεια, δηλαδή ενάντια στις ΒΑΠΕ (ανεμογεννήτριες-βιοαέριο) και στις εξορύξεις υδρογονανθράκων οφείλουν να συνδεθούν/ενωθούν σε ένα κοινό μέτωπο ενάντια στον ενεργειακό σχεδιασμό, αντί να αντιπαραβάλλονται. Το δίλημμα υδρογονάνθρακες ή ΒΑΠΕ είναι ψευδές γιατί ξέρουμε πως πχ ένα «πρασινο» εργο όπως το αιολικό πάρκο  στην Κρήτη ή στα Άγραφα μπορεί να είναι εξίσου βλαβερό, και δεν λαμβάνει υπόψιν  την τοπική κοινωνία αλλά τα κέρδη των εταιριών.

Το πραγματικό ζήτημα είναι ποιος αποφασίζει και ποιος εν τέλει κερδίζει  στην προοπτική να γίνει η χώρα πρατήριο. Το πραγματικό ζήτημα είναι η υπεράσπιση της φύσης και της ζωής, των κοινωνιών και των δραστηριοτήτων τους απέναντι στην ίδια την μυθοπλασία της ανάπτυξης, την έλλειψη διαβούλευσης και την εκμετάλλευση των τοπικών κοινωνιών

Η συνάντηση για την ενέργεια, ειδικά μετά τη δυσκολία συντονισμού των αντι-πετρελαϊκών πρωτοβουλιών  είναι ευκαιρία να δημιουργήσει ένα κοινό τόπο, ένα κοινό λόγο όπου μπορούμε ώστε να μην αντιφάσκουν μεταξύ τους τα αιτήματα των κινημάτων, ώστε να συντονίζουμε δράσεις αλληλεγγύης εύκολα.

Να γίνει σαφές πως δεν είμαστε απλά ενάντια σε όλα. Πρέπει ωστόσο να κάνουμε κριτική στον ακραίο καταναλωτισμό της εποχής που θέλει τις ενεργειακές ανάγκες συνεχώς να αυξάνονται. Θεωρούμε πως η ενέργεια δεν θα πρέπει να  είναι εμπόρευμα., πως πρέπει να κινείται με τις ανάγκες της κοινωνίας (οι οποίες πρέπει να αναπροσαρμοστούν) και η διαχείριση της ενέργειας να αποτελεί απόφαση της κοινωνίας. Κοινωνική διαχείριση της ενέργειας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συζητάμε από κοινού. Η προηγούμενη, πανελλαδική συνέλευση των πρωτοβουλιών ενάντια στις εξορύξεις δεν ήταν όσο αποτελεσματική θα θέλαμε, χωρίς να σημαίνει ότι δεν έφερε στο φως σημαντικά ζητήματα. Θεωρούμε ωστόσο ότι χωρίς κάποια κεντρική δράση που να λειτουργεί ως σημείο σύγκλισης για τα επιμέρους κινήματα δεν πρόκειται να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα. Σαν Ανοιχτή Συνέλευση, μαζί με τον Καθαρό Καλαμά πήραμε την πρωτοβουλία να στήσουμε και στον τόπο μας μια τέτοια πανελλαδική δράση που θα δώσει την ευκαιρία να συναντηθούμε όλοι μαζί, με τη μορφή ενός καλοκαιρινού κάμπινγκ στο Πωγώνι σε μια από τις περιοχές των εξορύξεων και στους πρόποδες του όρους Κασιδιάρη όπου τοποθετούνται ανεμογεννήτριες.

Πρόταση από την Ανοιχτή συνέλευση για 3ήμερο Οικολογικό Anti-oil Κάμπινγκ στην Ήπειρο τη 2^η εβδομάδα περίπου του Αυγούστου 2020.  Μέρος: Αγιοί, Πωγωνίου.  Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε από κοινού το μεγαλύτερο οικολογικό κάμπινγκ στην Ελλάδα το επόμενο καλοκαίρι στην Ήπειρο, όπου να συγκλίνουν τα επιμέρους κινήματα για την ενέργεια και να τεθεί κεντρικά, υπό μορφή συζητήσεων και εκδηλώσεων, το πρόταγμα της κοινωνικής διαχείρισης και της απομεγέθυνσης σε ένα περιβάλλον όπου το κάθε κίνημα θα μπορεί να εκθέσει ελεύθερα το λόγο του και την πολιτική του πρόταση. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα γεγονός που να προβάλλει το ζήτημα σε πανελλαδικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο, να φέρει κόσμο σε βιωματική επαφή με το τοπικό περιβάλλον και να μπλοκάρει τους σχεδιασμούς των εταιρειών.

Με πόλο σύγκλισης το κάμπινγκ, σκοπεύουμε να οργανώσουμε μια σειρά από κατά τόπους δράσεις το εξάμηνο που έρχεται που να αναδεικνύουν την αντίθεσή μας στη λογική της ανάπτυξης και να προωθούν τις προτάσεις μας, τόσο σε επίπεδο λόγου όσο και σε επίπεδο πράξης. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε κομβικό γεγονός τη διοργάνωση πανελλαδικής πορείας στην Αθήνα, ώστε να αναδειχθεί κεντρικά το θέμα των υδρογονανθράκων. Ζητούμε τη συμμετοχή και τη βοήθειά σας. Θέλουμε να το διοργανώσουμε πριν τον 15Αύγουστο, το ΠΣΚ 7-9 Αυγούστου.

Όσον αφορά την ημερομηνία θέλουμε πολύ να μην συμπέσει το αντιπετρελαϊκό κάμπινγκ με κάποια άλλη διοργάνωση, όπως το δεκαήμερο στη Χαλκιδική ή τη Μεσοχώρα, προκειμένου να συμμετέχουν και αυτά τα κινήματα Κάθε εκδήλωσή μας θα μπορούσε να καλεί και στο κάμπινγκ και οι συμμετοχές μας σε προηγούμενες διοργανώσεις να είναι και προετοιμασία προς εκεί. Σκοπός είναι να αποτελέσει κόσμο συνάντησης των κινημάτων για την ενέργεια από όλη την Ελλάδα. Το αντιπετρελαϊκό κίνημα να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στο ευρύτερο κίνημα για την ενέργεια. Τα Γιάννενα είναι το κέντρο της μέχρι τώρα αντιπετρελαϊκής δραστηριότητας ενώ στην περιοχή υπάρχουν και αιολικές εγκαταστάσεις. Θεωρούμε κρίσιμης σημασίας τη διοργάνωση του κάμπινγκ στην Ήπειρο αφενός για να στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα αντίθεσης στον ενεργειακό σχεδιασμό, για να αναδείξουμε ακόμα περισσότερο την επερχόμενη καταστροφή αν το σχέδιο ολοκληρωθεί.

Μέχρι τέλη Φλεβάρη σκοπεύουμε να έχουμε συντάξει ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων του κάμπινγκ που θα περιλαμβάνει εκδηλώσεις/συζητήσεις, πολιτισμικά δρώμενα, κάποια δράση στα γραφεία της εταιρίας κ.α.  Θέλουμε να εμπλέξουμε κόσμο από όλο το φάσμα της οικολογίας/φυσιολατρίας όπως Ορειβατικούς συλλόγους, τοπικούς συλλόγους, συλλόγους μανιταρόφιλων κ.α. στη διοργάνωση ), περιπάτων στη φύση. Το μέρος είναι γενικά  εύκολα προσβάσιμο από τα Γιάννενα και έχει δυνατότητες  ρεύματος-νερού. Ασφαλώς θα σας κρατούμε ενήμερους καθώς θα προχωράμε προς την υλοποίηση. Ωστόσο καταρχήν θα θέλαμε την αλληλεγγύη σας και την αρωγή σας.